Osmanlı İmparatorluğu ve Avrupa tarihinin en önemli dönemeçlerinden biri, kuşkusuz I. Dünya Savaşı’nın “provası” olarak görülen Balkan Savaşlarıydı. Aram Andonyan, savaş henüz sürerken yayımlamaya başladığı kapsamlı çalışması Balkan Savaşı’nda Jöntürklerin, devirdikleri iktidar kadar tahribat yarattığını ve imparatorluğun yaşadığı ekonomik, askeri, siyasi sorunlardan kaçınılmaz şekilde sorumlu olduklarını yazar. Savaşın en zor ve umulmadık anlarında Türk ordusunun kahramanca savaştığının inkâr edilemeyeceğini, ancak başarısızlığın da kesin olduğunu söyler. Andonyan “sıcağı sıcağına” fotoğraflar, haritalar ve başka birçok çizimler kullanarak, halkın savaştan haber almasını sağlamaya çalışır. Peki ya yenilgi bu kadar kesin görünürken, savaş bittiğinde yenilen ne kaybedecek ve ondan geriye ne kalacaktır? Okuyucuyu Balkan jeopolitiğinin bilinmeyenlerinin ve “çağdaş” askeri bir destanın içine sürükleyen, iddialı bir fresk olarak bu kitap, bir muhabir ordusunun tüm cephelere ve tüm kamplara gitmiş olduğu izlenimini verir. Zaven Biberyan’ın çevirdiği çalışma, ayrıca güncellenmiş görsel, fotoğraf ve tablolarıyla, iyi bir “anbean tarih” örneğidir. Kitabın bu yenilenmiş baskısında, Anahide Ter Minassian’ın o tarihi döneme, Aram Andonyan’a, eserine ve imparatorluğun Balkanlarda yaşadıklarına dair geniş bir perspektif sunan makalesini de yayımlıyoruz.
