“Eğer geçmişte bireyin dramı sermaye tarafından sömürülmek idiyse,
bugün çokluk için trajedi artık sömürülemez bile olmak, sermayenin
artık hiç ihtiyaç duymadığı, bir kenara terk edilmiş ‘fuzuli insanlık’
içinde sürgün nesnesi olmaktır. (…) Kapitalizmin ilk zamanlarında
yalnızca zenci kölelerin maruz kaldığı sistemik tehlikeler, artık bütün
alt insanlıklar için norm haline gelmemişse bile, hepsinin payına
düşeni oluşturuyor. Zenci olma koşulunun bu evrenselleşme eğilimi,
yepyeni emperyal pratiklerin ortaya çıkmasıyla at başı gidiyor. (…) İşte
bu yeni yıpranabilirliği, bu eriyebilirliği, bunların yeni varoluş kuralı
olarak kurumlaşmalarını ve bütün dünyaya yayılmalarını, dünyanın
zenci geleceği diye adlandırıyoruz.”
Zenci, bütün insanlar arasında, vücudu metaya dönüştürülen insan
türü oldu. Zenci ve ırk, beş yüzyıldan beri, Batı toplumlarının tahayyül
dünyasında aynı anlama geliyor. Bu iki kavram modern zamanın bilme
ve ondan türeyen yönetim pratiklerinin üzerinde yükseldiği zemini
oluşturdular. Zenci kelimesi, aşağılamak ve dışlamaktan öteye, insan
türü içinde saymamanın ifadesi oldu.
Günümüzün önde gelen post-kolonyal düşünürlerinden Achille
Mbembe, zenci olma konumu ve ondan kaynaklanan toplumsal
tasarımları inceleyerek, yükselen yeni ırkçılık biçimlerinin üzerine
ışık tutuyor. Neoliberal tahakkümün ve güvenlik politikalarının yol
verdiği işgal ve yağma savaşları, yeni bir ırkçılığı dünya ölçeğinde
yaratırken, Zenci Aklın Eleştirisi modern dünya tarihinin zencisinin
farklı biçimler altında yeniden üretilişini gösteriyor. Tabu yıkıcı bir
yaklaşımla, günümüz dünyasının önde gelen sorularından biri üzerine
bizi düşünmeye davet ediyor: Farklılığı ve yaşamı, benzeyen ve
benzemeyeni nasıl düşünmeliyiz?
