Bitki ve hayvanların bilimsel isimleri çoğumuza anlaşılmaz gelir; bu Latince terimlerin ancak, tozlu odalarda büyüteçlerle acayip numuneleri inceleyen taksonomistler için ilgi çekici olabileceğini düşünürüz genelde. Evrimsel ekolog Stephen B. Heard ise bize bu önyargının ne kadar yanlış olduğunu, bilimsel isimlerin ardında ne kadar ilginç hikâyelerin yatabildiğini gösteriyor.
İsveçli botanikçi Carl Linnaeus’ın icadı olan isimlendirme sistemi sayesinde, bilimsel isimlerin (özellikle de belli kişilere gönderme yapan “eponim” isimlerin) biliminsanlarının kişiliklerine açılan bir pencere haline geldiğini belirten Heard şöyle diyor: “Eponim isimlerin açtığı pencereden baktığımızda, insanlığın en iyi ve en kötü yanlarını görürüz. Bilimin, içinde çokça kişilik ve tarih barındıran bütünüyle insani bir faaliyet olduğunu ve isimlendirilen tür, ona ismini veren kişi ve isimlendirmeyi yapan biliminsanı arasındaki şaşırtıcı bağlantılarla şekillendirildiğini anlarız.”
Bu isimlerin gönderme yaptığı kişiler arasında kimler yok ki: Charles Darwin ve Alexander von Humboldt gibi meşhur biliminsanları; Maria Sibylla Merian gibi, daha az bilinen ama bitki ve hayvan bilimine büyük katkısı olmuş insanlar; David Bowie, Beyoncé ve Frank Zappa gibi müzisyenler; Harry Potter ve Yüzüklerin Efendisi gibi fantastik romanların ve diğer edebi türlerden eserlerin kahramanları; hatta (ne yazık ki) Hitler gibi diktatörler – ve daha niceleri.
Aşktan nefrete, hayranlık ve minnetten horgörü ve intikama birçok insani duyguyu barındıran hikâyelerle örülü olan ve bilim pratiğinin güzel yanlarına olduğu kadar kimi eksiklerine de dikkat çeken bu kitabı bütün bilimseverlere tavsiye ediyoruz.
YAZAR HAKKINDA: Evrimsel ekolog ve entomolog Stephen B. Heard 1965 yılında Ontario, Kanada’da doğdu. Ontario’daki Waterloo Üniversitesi’nde biyoloji öğrenimi gördü, ardından Pennsylvania Üniversitesi’nde (Philadelphia, ABD) ekoloji alanında doktora yaptı. Kanada’daki British Columbia Üniversitesi’nde iki yıl doktora sonrası araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra Iowa Üniversitesi’nde (ABD) biyoloji profesörü olarak göreve başladı. 2002 yılında Kanada’ya dönen Heard, o zamandan beri New Brunswick Üniversitesi’nde ekoloji, evrim, entomoloji, biyo-istatistik ve bilim yazarlığı alanlarında dersler veriyor. Yazarın The Scientist’s Guide to Writing (Biliminsanının Yazma Rehberi, 2016) adlı bir kitabı daha bulunuyor.
